Buscar neste blog

luns, 21 de setembro de 2015

Unha singular Noiteboa con Redrum Teatro

Este ano, os artistas de Redrum Teatro adiantaron a Noiteboa a través dunha peza bautizada co nome de dita festividade. Noiteboa é o novo espectáculo desta compañía, estreado a mediados de setembro e que conta cun elenco composto de grandes xenios e caras coñecidas tanto do teatro galego coma da TVG: Ernesto Chao, Mela Casal e Guillermo Carbajo. É Alex Sampayo o encargado de modelar esta traxicomedia, para dar lugar a algo tan emotivo coma divertido.

O salón-comedor da casa de Mariví é o acolledor espazo principal, cuxa iluminación cálida contrasta con esa azulina luz que entra pola ventá que vai dar á cociña. No centro de tan hospitalaria estancia, un misterioso baúl que chama a atención dende o primeiro momento: un baúl solitario, antigo, testemuña de quen sabe cantas fazañas e confesións, presente en cada instante que pasan os personaxes na sala. Un baúl que garda segredos, en forma de libretiña ou de neno Xesús, e sobre o que se fan confesións de toda índole. Incluso podería ser o "baúl dos recordos" ao que lle cantaba Karina, recordos coma os que a súa dona teme perder. Aí mesmo, cando ela follea cos seus acompañantes os álbums antigos, transpórtanos a ese pasado cuxas aventuras son hoxe lembranzas gardadas a medias no antiquísimo baúl e as fotografías. Fotografías que levan aos protagonistas de viaxe, a un espazo máis íntimo no que incluso se poden escoitar ao lonxe as conversas das gaivotas.

Mariví é, por dicilo dalgún modo, o eixe da peza. É a responsable da reunión dos tres personaxes e quen causa máis expectación, sobre todo ao comezo da obra cando vemos que existe certa tensión con Nico pero sen saber realmente a que se debe. A súa fiel compañeira, esa libretiña, non é máis ca un vehículo para que a Mariví do pasado (desta vez, do pasado máis recente) se comunique coa actual, e así mesmo para que a do presente se comunique coa do futuro. O recorrente tema da demencia senil faise co seu oco nesta peza, dando lugar a momentos de gran tensión; case nen faría falla mencionar cando, achegándonos ao final da peza, Mariví perde os nervios e rifa cos "seus fillos". Unha volta ao pasado, de novo, a través da protagonista. 

Doutra banda, a actitude de Nico é semellante á de case calquera adolescente: sempre pendente do teléfono móbil, sacándose e sacando fotos con todo canto merece (ou non) saír nelas. Por outro lado, hai algúns comportamentos un pouco máis discutibles, como o feito de outorgarlle supremacía ao diñeiro sen ter en conta ao resto de persoas, como ocorre tantas e tantas veces hoxe en día. Nico resulta un personaxe un tanto misterioso, pois as súas accións son a miúdo tan cuestionables que parece razoable pensar que detrás desa fachada se esconde unha personalidade fráxil e solitaria, como acaba quedando demostrado tras unha esperada evolución. 

Arturo é o terceiro pé deste banco e, ao contrario de Nico, as súas accións son transparentes e puras. Dende o comezo vemos que se desvive por conseguir que Mariví pase unha boa e feliz Noiteboa, aínda que as súa pretensións vaian máis alá do que ela esperaba nun comezo. Os dous parecen, a miúdo, unha parella de adolescentes en etapa de namoramento, e sen dúbida a vella rosmona e o vello teimudo están feitos para vivir e convivir. E é que, sen dúbida, o nexo que une ao trío con maior forza é a soidade. Os tres son personaxes solitarios, aínda que non por gusto; recórdannos que a vida nos leva por encrucilladas nas que de súpeto nos atopamos sós sen ninguén a quen acudir. Indo máis alá, o tema da soidade nas persoas maiores é outro deses grandes problemas de actualidade que habitualmente pasan desapercibidos, e a través de pezas coma esta conséguese un achegamento entre a xente nova a dita circunstancia. Fago unha pequena referencia a outra peza teatral que vin este ano, Pensamentos de flor, de Xoré Teatro, na que tamén se afonda profundamente no coidado das persoas maiores.

Ademais disto, na obra tamén se tocan outros temas de actualidade como é a emigración ou a lei mordaza, aínda que na maioría dos casos dende o humor. A omnipresente comedia asolaga esta obra; sempre recordarei esas frases, pronunciada no momento xusto, que non puideron evitar que o público interrompese a peza con aplausos ("estána emitindo todas as canles agás a Galega!"). 

En definitiva, agora esta peza comeza a súa xira, aínda estades a tempo de achegarvos ao auditorio ou teatro de turno para gozar con ela. Tras ler estas liñas, pode parecer unha produción moi seria, pero non obstante é todo o contrario: a frescura e o humor cobren cada segundo, e os temas máis profundos saen á luz de forma directa no momento xusto, e indirectamente sempre presentes en segundo plano. Unha síntese perfecta entre comedia e a traxedia onde hai lugar para todo, sen esquecernos dese sublime baile final (que, persoalmente, me recordou ao "Dancing Queen" de Perplexo) que serve de broche de ouro para a Noiteboa máis perfecta posible, a pesar de que Tomás non fose ben recibido.

mércores, 9 de setembro de 2015

"Da Vinci tiña razón!", unha desas Producións Teatrais Excéntricas

Comezamos esta segunda tempada do blogue cunha obra de Roland Topor que non se parece a ningunha das que vin ata o momento. É ben certo que Da Vinci tiña razón! coa dirección de Quico Cadaval estreouse fai máis de ano e medio, pero é desas pezas que convén ver (aínda que sexa tarde) para botar unhas risas dende o patio de butacas. E é que, teatreiros, Da Vinci é a obra máis divertida, máis truculenta, máis pérfida, máis actual que xamais poderemos ver na televisión. Pódovos asegurar que isto é certo, xa que dificilmente atoparemos noutro lugar unha obra que, xirando en torno a un tema tan escatolóxico, sexa tan atractiva.

Cando alguén, hoxe en día, se dirixe a un actor ou actriz antes de comezar un espectáculo para desexarlle "moita merda", nunca se espera que esta afirmación sexa tomada de xeito literal; certamente, isto é o que ocorre con Da Vinci tiña razón! As primeiras alusións a tan menosprezado termo parecen mera casualidade, porén aos poucos minutos ímonos dando conta de que realmente ese vai ser o núcleo da peza, o cemento entre as dúas acomodadas familias (visitante e visitada) e incluso os veciños. A omnipresente merda perturba e trastorna aos personaxes, provocando que as relacións entre eles se fagan máis tensas ou máis próximas. O que semella comezar como unha reunión entre dúas familias que se levan aceptablemente ben, remata con moi fortes vínculos interfamiliares e con importantes (e irremediables) fisuras intrafamiliares. E todo isto por unha merda. Ou varias. Ou moitas. Por un monte de merda.

As marcadas características dos protagonistas da peza fan que cada un deles sexa único afrontando o drama dun xeito particular. Entre os caricaturescos personaxes hai actitudes de todo tipo, e cabe destacar que non se chega a ese punto no que entre tanta hipérbole nos esquecemos de que tras o clown hai unha persoa: neste caso, as particularidades ofrécennos unha visión impresionista de cada un. Hai quen se obsesiona con atopar ao culpable, quen se vai cagando polas esquinas, polo baño do veciño, quen se deixa levar polas emocións, quen finxe sorpresa con cada agasallo que chega, quen pensa que é o mellor momento para declarar o seu amor, quen se ve sometido a crueis interrogatorios, e incluso quen decide sacar un arma e rematar o drama dunha vez por todas. A pregunta é, ao final, quen é o culpable? Todos, un, ou ninguén? 

Como sempre acabo facendo algunha referencia á escenografía das pezas, neste caso non vai ser menos. Se hai algo que quero que aboie sobre este "mar de merda" son as sombras que entre escena e escena ornamentan o escenario. Xogar con eses paneis brancos e as siluetas dos personaxes é un punto a ter en conta que aporta un toque especial á peza e que pode pasar desapercibido entre tanto humor. Grazas a isto, a obra non se reduce a unha "comedia de sofá" sen apenas efectos escenográficos, senón que adquire unha certa elegancia dentro do que cabe. A isto tamén hai que engadir os tronos e lóstregos que soan e alumean durante a segunda metade da obra interrompendo os diálogos e chamando a atención sobre determinadas frases relacionadas, como era de esperar, con ese cemento marrón que o une todo.

De primeiras, pode parecer que o abuso dun termo ou dun tema sexan novedosos e atraíntes ao principio e que de cara ao final vaia perdendo forza; neste caso, sosteño que ocorre xustamente o contrario. Ao comezo da representación, acode á mente a idea de que unha peza tan monotemática acabará perdendo a graza pola sobreexplotación do chiste fácil. Porén, a medida que avanza, a risa é cada vez maior e, persoalmente, os gags dos últimos minutos son simplemente angustiosos, xa que hai que procurar controlar as risadas para non armar demasiado rebumbio. Por isto, noraboa a Quico Cadaval e en xeral a Producións Teatrais Excéntricas, grazas por tantas risas en tan pouco tempo. 

Xa teño dito que, persoalmente, as pezas teatrais coas que máis desfruto son aquelas nas que me paro a reflexionar ou nas que as emocións fan que teña que sacar un pano do peto para recoller as bágoas. Neste caso, aínda que non foi precisamente polo sentimento da obra, tamén tiven que limpar as meixelas. Chorar de risa tamén está ben. Conservar o sentido do humor sobre temas tan (absurdamente) tabús como é falar da merda, está mellor.